Katma değerli servisler sektöründe öncelikle SES temelli katma değerli servisler ve servislerde mevcut durumu aktarmak akabinde numara yönetmeliği ile ilgili görüşlerimi takdirlerinize sunmak isterim.
Ses Temelli Katma Değerli Servisler
Mevcut durumda ‘katma değerli servisler’ olarak nitelendirilen İstanbul yol ve trafik bilgi servisi, bilgi danışma servisleri, astroloji servisleri, hastane randevu servisleri, hukuki ve tıbbi danışmanlık servisleri, arkadaşlık ve sohbet hattı servisleri, TV ve radyo bilgi yarışma servisleri, logo ve melodi servisleri, oyun servisleri, çocuklara yönelik masal servisleri ve bayanlara yönelik yemek tarifleri ve pratik bilgiler servisleri ile benzer özelliklerde pek çok sesli servis verilmektedir.
Katma değerli servisler temel olarak bugün GSM-PSTN-GMPCS üzerinden verilmekte olup, yakın zamanda internet platformundan da ürün ve hizmet verilmeye başlanacaktır. Tüketiciye verilen SES temelli servisler ülkemizde lisanslı faaliyet gösteren operatörlerin bu hizmetler için ayrılmış numara blokları üzerinden verilmektedir. SMS temelli servisler için 4 karakterli numaralar, SES temelli servisler için ise operatöre göre farklı numara yapıları kullanılmaktadır.
Hali hazırda bu hizmetleri Turkcell 757 xxxx-802, Avea 757 xxxx, Vodafone 757 xxx ve 0546 3xx xxxx, Türk Telekom 444 xxxx,Thuraya şirketi 0522 310 xxxx ve Globalstar şirketi ise 0 592 211 xxxx numara grupları altında vermektedir. Bu operatörler ile birlikte sözleşmeli olarak katma değerli servisleri geliştiren, tanıtımını yapan ve servisleri son kullanıcıya sunan iş ortakları da servislerini Operatörler üzerinde tanımlı numara bloğu üzerinden vermektedir.
Katma Değerli Servisler ve Ekonomik Büyüklük
Türkiye’de gerek yurt içinde gerekse yurt dışında bulunan abonelere verilen tüm servislerin ekonomik büyüklüğü 400-450 milyon dolar değerindedir. Bu ciro üzerinden operatörler ve 3. parti şirketler 200-250 milyon USD civarında vergi vermektedir. Katma değerli servis sektöründe operatörler ile sözleşmeli olarak ürün ve hizmet geliştiren 3. parti şirket sayısı 200 civarındadır.
Katma değerli servis sektöründe ortalama 25.000-30.000 kişi çalışmaktadır. Bu şirketlerin bir kısmı üniversitelerin teknoloji parklarında veya serbest bölgelerde AR-GE çalışmaları yapmaktadır. Yurt dışındaki operatörlerden hizmet alan Türk abonelere verilen gerek SMS tabanlı gerekse SES tabanlı servisler ile yurt dışına ürün ve hizmet İHRACATI yapılmaktadır.
Ses Temelli KDS’lerle ilgili mevcut durum
Temel olarak 1992 yılında Türk Telekom alt yapısını kullanarak, ardından 2000’li yıllardan itibaren de Telsim-Vodafone, Turkcell, Avea ve Globalstar şebekeleri üzerinden verilen tüm katma değerli servisler mevcut yasalara uygun olarak verilmektedir.
Tüm servisler 3. parti şirketler tarafından operatörlere sunulmakta, operatörler bu servisleri reklam, tüketici, içerik, tarife, süre, şekil ve hizmet kalitesi açılarından değerlendirip uygun olması halinde bunu abonelerine sunmaktadır.
İşletmeciler verilecek her servis için 3. parti şirketlerle aralarındaki sözleşmelere uygun olarak ürün ve hizmet kalitesini denetleme ve kontrol yetkisine sahiptir.
Servislerde meydana gelecek herhangi bir aksaklık derhal düzeltilir. Verilen tüm servislerde en büyük hassasiyet abone için gösterilir.
Kurum düzenlemesi olmamasına rağmen tüm servislerde servis süreleri abone mağduriyetlerine karşılık sınırlandırılmıştır.
Bazı operatörlerde servisler verilmeye başladığından bu yana, bazı operatörlerde ise Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun düzenlemesine ilişkin olarak 2008 Ekim ayından itibaren ‘Servis Fiyat Bilgi Anonsu AOC’ okunmaktadır. Aboneler bu anonsun akabinde servis ile ilgili fiyat bilgisini ÜCRETSİZ dinledikten sonra servisi almaya devam edip etmeme hakkına sahiptirler.
Tüm servislerin gazete, dergi, TV ve radyo ve sms reklamları yürürlükteki kanunlara uygun olarak yapılmakta ve işletmeciler tarafından sürekli denetlenmektedir. Servis veren tüm şirketlerin servislere ilişkin olarak aboneleri bilgilendirmesi olası tüm sorulara cevap vermesi için 7*24 hizmet veren MÜŞTERİ HİZMET telefonları bulunmaktadır.
Bu telefon numaraları tüm ilanlarda özellikle belirtilmektedir. Buna ilişkin olarak ayrıca işletmecilerin ‘ÇAĞRI MERKEZLERİ’ de bulunmaktadır. Tüm abonelerin istek ve şikâyetlerine gerek işletmeciler gerekse 3. parti şirketler mükemmelen hizmet vermektedirler. Herhangi bir abone şikâyetine mahal vermemek için servisi veren tüm taraflar azami dikkati göstermektedir.
Bugün verilmekte olan servislere ilişkin olarak herhangi bir işletmeciden servis alan abone katma değerli servislerden faydalanmak istemezse hizmet aldığı işletmeci ile veya hizmeti veren işletmeci ile temasa geçerek bilgi vermesi halinde telefonunu bu servislere kapatabilmektedir.
Numaralandırma Yönetmeliği Taslağı
Mevcutta durum bu iken 09 Nisan 2009 tarihinde kurum tarafından çıkarılan yeni ‘NUMARALANDIRMA YÖNETMELİĞİ TASLAĞI’nın 5. maddesinin “c” bendinde konuya ilişkin yeni bir düzenleme getirilmesi söz konusudur.
Bu yeni düzenleme ile birlikte yaklaşık 6 yıldır ifade edilen tüm servisler mevcut yapısının dışına çıkacaktır.
Bugün işletmeciler tarafından yetkilendirilmiş şirketlerce verilen geniş bir alana yayılmış tüm servisler son bulacaktır.
Temel ticaretin devamı zarar görecektir.
BTK tarafından düzenleme ve denetleme imkânı ortadan kalkacak, elde edilen gelirler ve üretilen vergi kaybolacak, yaratılan istihdam zaman içinde son bulacak, tüm bu ticaret yurt dışından hizmet veren işletmeci ve şirketlere kayacaktır.
Bugün bile taslak henüz yayınlanmışken, faaliyet gösteren yerli ve yabancı bazı şirketler kullanmakta oldukları yerli işletmecilerin numaralarını yabancı işletmecilerin numaraları ile değiştirmeye başlamışlardır.
Gerek PSTN hatları gerekse GSM hatları abonelik sözleşmelerinde de ifade edildiği gibi alınan telefon hatları kişinin-kurumun sorumluluğu altındadır. Servislere yönelik yapılan tüm aramalar abonelerin bilgi ve istekleri dahilinde yapılmaktadır. Servislerin başında ÜCRETSİZ dinlenen fiyat bilgi anonsu da tüketiciyi ayrıca bilgilendirmektedir.
İfade etmeye çalıştığımız mevcut yapının BTK tarafından düzenlenerek korunması, gerekirse işletmecilerin kendi numara blokları içinde katma değerli servisler için ayıracakları yeni numara blokları üzerinden mevcut servislerin verilmeye devam etmesi halinde, elde edilen ticari büyüklüğün artarak devam etmesini sağlayacak olmasıdır.
Yeni düzenlemeye sebep olduğu düşünülen abonelerin istemedikleri servislere telefonları kapatabilmeleri imkanı da bu şekilde işletmeciler tarafından sağlanmış olacaktır.
Mevcut kullanılan numaralara gerek işletmeciler gerekse 3. parti şirketler bugüne kadar milyonlarca liralık teknoloji, tanıtım, istihdam ve içerik yatırımı yapmışlardır. Tüm bu yatırımların yok sayılıp tekrarlanması neredeyse imkansız olacaktır.
BTK tarafından katma değerli servislerin 900’lü bloğa taşınması halinde kısaca ifade etmeye çalıştığımız sıkıntılar ile birlikte başka muhtelif sıkıntılar da doğacaktır. Bu sıkıntıların bir kısmı 900’lü numara bloğundan Türk Telekom’un hizmet verdiği yıllarda yaşanmıştır.
Bugün tüm işletmecilerin bu bloktan servis vermesi, işletmeciler arasında yeniden bu bloklar için ara bağlantı anlaşması yapmak, tarife çıkarmak gerekliliği gibi zamana bağlı sorunlar doğuracaktır.
Bir diğer önemli konu da 900’lü bloğun toplum nezdinde sadece sohbet hatları için kullanılıyor olarak algılanıp, hafızalarda neredeyse tek bir servisle ilişkilendiriliyor olmasıdır. Bu sebeple bu bloktan verilen servisler farklı olsa bile aboneler 900’lü bloktaki servisleri aradıktan sonra fatura detayında bunların görünmesinden ciddi rahatsızlık duyacaktır. Bu rahatsızlık servislerin gelirini önemli derecede etkileyecektir.
Numaralandırma Yönetmeliği ile ilgili diğer konular
27/06/2009 tarih ve 27271 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yeni numaralandırma yönetmeliği kapsamı içinde 2009 yılı kasım ayında bazı düzenlemeler yapılmıştır.
Numaralandırma Yönetmeliğinde yapılan düzenleme ile “9” ile başlayan alan kodunun kullanımı sabit hat operatöründen alınıp kurum bünyesinde talep eden şirketlere verilmek üzere tanzim edilmiştir.
Bu düzenlemeyi takip eden süre içinde kurul kararı ile mevcutta farklı numara grupları üzerinden verilen muhtelif bazı servisler 0900 alan kodu ile başlayan numara grubu üzerinden verilmek üzere 06. 02. 2010 tarihinde kapatılmıştır.
0900 alan kodu için yapılan bu düzenlemeyi takiben kurumdan 0900 alan kodu içinden numara temin eden operatör şirketler de bulunmaktadır.
24. 11. 2009 tarih ve 2009/TK-08/603 sayılı kurul kararının 5. maddesi içinde ifade edilen abonelerin YAZILI talebi ile bu servislere açık hale getirilmesi ibaresinden kaynaklı olarak aradan geçen 8 ay içinde hiçbir operatör tarafından hiçbir servis verilememiştir. İlgili karardaki bu ibare kaldıkça geçmişte verilen ve bugün verilmekte olan hiç bir servis verilemeyecektir.
Bu sebeple 2009 kasım ayında alınan kurul kararı ile 0900 alan kodu için yapılan düzenlemenin, yeni yapılan düzenleme ile kapsamı genişletilmekte ve buna ek olarak kurum tarafından belirlenecek diğer katma değerli servisler ibaresi ile de ucu son derece açık bir halde bir düzenleme yapılmaktadır.
Kasım ayında yapılan düzenlemenin sonuçları bu kadar net olarak ortada iken, yeni bir düzenleme ile canlı sohbet servislerin yanı sıra diğer tüm servisleri de kapsayacak şekilde bir düzenleme yapılması bu sektörde faaliyet gösteren tüm 3. parti şirketlerin kapatılması anlamına gelecektir.
Daha önce yapılan düzenleme ile 3. parti şirketlerin gelirlerinde %85’lere varan kayıplar yaşanmış, operatör şirketlerin gelirlerinde de kayıplar söz konusu olmuş, yaratılan istihdam ve devletin vergi gelirlerinde kayıplar meydana gelmiştir. Bu düzenleme sonucunda sektör oyuncularının geriye kalan işlerinin de kapatılması söz konusu olacaktır.
Kasım ayında canlı sohbet servisleri için yapılan düzenleme ile meydana gelen servislerin kapanmasını takiben daha önce de defalarca ifade ettiğimiz gibi bu servisler yurt dışındaki operatör şirketler tarafından verilmeye devam etmektedir. Servislerin yurt dışı operatör şirketleri üzerinden verilmesinden tüm taraflar zarar görmektedir.
Bunun sonucunda 3. parti şirketler daha fazla yatırım yaparak daha az gelir yaratmak durumunda kalmış, operatör şirketler bu ticaretten minimum faydalanmış, devletimiz son derece ciddi bir vergi gelirini kaybetmiş, tüketiciler ise, yapılan tüm düzenlemeler tüketici menfaatleri için yapıldığı iddia edildiği halde, aynı servisleri kendi ülkelerinde verilen servislerden 10-15 kat pahalıya almak durumunda kalmışlardır.
0900 alan kodu için yapılan düzenlemenin sonucunda konuya vakıf olan tüm taraflar zarar görmüştür. Düzenlemenin yapılmasına konu olan tüm gerekçeler bugün maalesef anlamını kaybetmiştir. Piyasa gerçeği sanılandan çok farklıdır.
Bu sebeple yeni yapılacak olan düzenleme ile mevcutta yerleşik operatör şirketler üzerinden verilen servislerin düzenlenmesi değil ne yazık ki kapatılması söz konusu olacaktır. Hali hazırda olduğu gibi bahsi geçen servisler de yurt dışı operatör şirketlerin servis numaraları üzerinden verilmeye başlanacaktır.
Görüş ve Önerilerimiz
Sektör şirketlerinden birisi olarak görüş ve önerilerimiz aşağıda bilginize sunulmaktadır.
Mevcut işletmeciler numara blokları içinde istedikleri bir numara grubunda servis/hizmet vermeye devam edebilmeliler.
İhtiyaç olması halinde numara grupları içinde servisler de gruplandırılabilir.
Meclis gündemine gelen dilekçede olduğu gibi istemeyen aboneler hizmet aldığı operatör veya hizmeti veren operatör ile temasa geçerek servis numaralarına hattını kapatabilmeliler. İşletmeciler arasında oluşturulacak bir ortak kara liste veritabanıyla bunun çözümü son derece kolay olacaktır. İstemeyen abone tüm yönlerde alınacak kısa SMS numarasına ücretsiz SMS göndererek veya 0800’lü ücretsiz bir numarayı arayarak bu talebini iletebilir.
Katma değerli servisler Avrupa ortalamasına göre az konuşan ülkemiz aboneleri için toplam trafik rakamını etkileyen servislerdir. Bu sebeple kurum tarafından, rekabetin de sağlanması koşuluyla, ekonomiyi büyütmek üzere geliştirilerek devamı için çeşitli düzenlemelere ihtiyaç vardır.
Temel var olan ticaretin devam etmesi, herhangi bir sebeple kesintiye uğramaması, oluşan ekonomik büyüklüğün, devletin vergi gelirinin, yaratılan istihdamın göz önünde bulundurulması yapılacak düzenlemeler için temel teşkil etmelidir.
Kurumun yapacağı tüm düzenlemelerde konuya taraf olan tüm kişi ve kurumların düşünce ve görüşlerini yazılı olarak aldığı gibi imkan olması halinde interaktif olarak karşılıklı bir görüşme ile alması ve bunlardan istifade etmesi sektörün geleceği için önemlidir.
Kasım 2008’de yapılan ihale ile verilen 3G frekans kullanım haklarına ilişkin olarak yaz aylarında hizmet vermeye başlayacak olan işletmeciler bugün 2G’de var olan katma değerli servislerini teknoloji ile destekleyerek devam edeceklerdir. Yapılacak olan bu düzenleme milyonlarca dolarlık yatırım yapılan 3G katma değerli servislerini de olumsuz yönde etkileyecektir. Unutulmamalıdır ki 2007 yılından bugüne kadar pek çok işletmeci ve şirket 3G servisleri için içeriklere milyonlarca dolar yatırım yapmıştır. 3G servislerinde zaman kaybından sonra bir de numara grupları değişimi olması halinde tüm servisler zarar edecektir.
Maddenin taslak görüş bildirme formunda da ifade ettiğimiz gibi;
İlgili yönetmeliğin “(c) Katma değerli elektronik haberleşme hizmet numaraları: Bu numaralar Kurum düzenlemelerine göre” Kurum tarafından işletmecilere blok veya münferit olarak tahsis edilir. Tahsis yapılan işletmeci kendisine tahsis edilen numaralardan abonelerine ikincil tahsis yapılabilir” bendiyle ilgili olarak görüşlerimiz şöyledir:
- Yapılan düzenlemelerde tüketicilerin menfaatleri göz önüne alınmakla birlikte katma değerli hizmetlerin tümü için (SMS de dahil) daha geniş / ayrıntılı düzenlemeler oluşturulması, sektörde mevcut olan yapıda ılımlı düzenlemeler yapılması, mevcut ticari yapının, sektörel rekabet ve gelişmenin korunması gerekir.
- Daha öncesinden de iki kez denenen ancak ülkemiz için uygulanabilir olmadığı görülen 900’lü numaraların bir kez daha uygulanmaya çalışılması bu alandaki mevcut ticaretin sekteye uğramasına yol açacağından, yeniden denenmemesini önermekteyiz. Bu alanda operatörlerin ve 3. parti işletmecilerin tecrübelerinin ve görüşlerinin mutlaka dikkate alınması gerektiğine inanmaktayız.
24.11.2009 tarihli kurul kararındaki YAZILI ibaresine ilişkin olarak kurum yeniden bir düzenleme yapmadığı sürece yapılan tüm düzenlemeler KAPATMA-YASAKLAMA kararı olacaktır. YouTube ve Google ile yaşanan ülkemizi dünya milletleri içinde yasakçı bir ülkeymiş algısına sevk eden tutum ve kararların benzerlerini, hızla büyümekte olan katma değerli servisler sektöründe görmeyi arzu etmemekteyiz.
Mobil Katma Değerli Servisler alanında faaliyet gösteren Operatör ve Servis Sağlayıcılar yıllarca bu sektöre yatırım yapmış, istihdam yaratmış, vergi vermiş ekonomik birer değerdir. Bu ekonomik değerimizin büyüyerek devamı, AR-GE yatırımlarının dünya milletleri ile yarışabilmesi ve uluslararası Apple, Microsoft, Oracle, Google gibi şirketler ile yerli yatırımcılar olarak mücadele edebilmemiz için kurumun desteklerine ihtiyacımız vardır. Oysa yapılacak olan bu düzenlemeden bu servislerden gelir elde eden tüm yerel, uydu, ulusal televizyon kanalları da ciddi zarar edeceklerdir.
Hepimiz bu ülkenin birer değeriyiz ve temel amacımız daha ileriye ve daha iyiye gitmek olmalıdır. Bu sebeple ifade etmek isteriz ki bu son düzenleme yıllar içinde oluşan tüm yatırım ve ticareti yurt dışına kaçıracak, ülke yatırımcısını üzecek ve bu ülkeye yatırım yapmayı düşünen yabancı yatırımcıyı korkutacaktır.Bu bakış ile düzenlemeyi yeniden gözden geçirmenizi dilerim.